Vikipediya Tarixde Bu Gun Dekabr - Wikipedia - Ureyim.az

---

• 1887 — Şerlok Holmsdan bəhs edən ilk roman — "Al-qırmızı tonlarda etüd", çapdan çıxdı.
• 1913 — İlk konveyer xətti Ford Motor Company zavodlarında quruldu.
• 1918 — İslandiya Danimarka krallığı tərkibində suveren dövlət oldu.
• 1943 — Üç müttəfiq dövlətin başçılarının - SSRİ (İosif Stalin), ABŞ (Franklin Ruzvelt) və Böyük Britaniya (Uinston Çörçil) iştirakı ilə Tehran konfransı işə başladı.
• 1959 — İmzalanan Antarktika haqqında konvensiyaya əsasən Antarktikadan hər hansı hərbi məqsəd üçün istifadə qadağan edildi.
• 1990 — La-Manş boğazı altında tunel qazan Fransa və Böyük Britaniya qazmaçıları bir-biri ilə görüşdülər.
• 2009 — Avropa Birliyində Lissabon müqaviləsi qüvvəyə mindi.

Digər günlər: 30 noyabr – 1 dekabr – 2 dekabr

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

1510 — Səfəvilər və Şeybanilər arasında Mərv döyüşü baş verdi.

• 1804 — Napoleon Bonapart özünü imperator elan etdi.
• 1852 — III Napoleon Fransada İkinci İmperiyanı elan etdi.
• 1908 — 2 yaşlı Pu İ Çin taxt-tacına sahib oldu.
• 1942 — Çikaqoda Enriko Fermi (şəkildə) ilk dəfə olaraq idarə olunan nüvə reaksiyasını həyata keçirdi.
• 1945 — Amerika Birləşmiş Ştatları, Kanada və Böyük Britaniya SSRİ-yə atom silahının sirrini açmaqdan imtina etdilər.
• 1971 — Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri müstəqilliyini elan etdi.
• 1975 — Laos Respublikası elan edildi.
• 1982 — Kamran Bağırov Azərbaycan KP MK-nın birinci katibi seçildi.
• 1990 — Kosmonavt Musa Manarov "Soyuz TM-11" kosmik gəmisində ilk uçuşunu həyata keçirdi.

Digər günlər: 1 dekabr – 2 dekabr – 3 dekabr

Arxiv – e-məktub ilə – İlin digər günləri – Haqqında

Hazırda 24 may 2025 (UTC) – Səhifəni yenilə

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

3 dekabr: Beynəlxalq Əlillər Günü

1586 — Amerikadan Avropaya ilk dəfə kartof gətirildi.

• 1775 — ABŞ-ın ilk dövlət bayrağı qəbul olundu.
• 1910 — Paris avtosalonunda mühəndis Jorj Klod ixtira etdiyi neon lampasını təqdim etdi.
• 1912 — Osmanlı, Bolqarıstan, Serbiya və Çernoqoriya arasında sülh sazişi imzalandı, I Balkan müharibəsi başa çatdı.
• 1971 — Pakistan-Hindistan müharibəsi başladı.
• 1973 — "Yupiter-10" kosmik peyki ilk dəfə Yerə Yupiterin tamhəcmli şəkillərini göndərdi.
• 1984 — Hindistanın Bhopal şəhərində kimya zavodunda baş vermiş texnogen qəza nəticəsində 3 mindən artıq şəhər sakini dərhal, daha 15000 insan sonrakı illərdə həlak oldu.
• 1988 — Azərbaycan SSR hakimiyyəti Azadlıq meydanına 17 noyabrdan yığılmış mitinqçilərdən meydanı boşaltmağı tələb etdi. Dekabrın 4-nə keçən gecə hərbçilər zorla meydanı boşaldaraq mitinq iştirakçılarını həbs etdilər.

Digər günlər: 2 dekabr – 3 dekabr – 4 dekabr

Arxiv – e-məktub ilə – İlin digər günləri – Haqqında

Hazırda 24 may 2025 (UTC) – Səhifəni yenilə

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

1922 - Hovard Karter Tutanxamonun məzarını ziyarət etmək üçün xalqa icazə vermişdir.

• 1929 - Amerikalı admiral Riçard Börd tarixdə ilk dəfə Cənub qütbü üzərindən uçmuşdur.
• 1945 - Yuqoslaviya Federativ Respublikası yaradılmışdır.
• 1947 - Ərəblərin kəskin etirazına baxmayaraq BMT Fələstin ərazisinin bölünməsi və müstəqil İsrail və fələstin dövlətlərinin yaradılması qərarı vermişdir.
• 1967 - Yunanıstan Kipr probleminə dair Türkiyənin irəli sürdüyü şərtləri qəbul etmiş və bununla da böhran aradan qaldırılmışdır.
• 1978 - "Xalq Məbədi" təriqətinə mənsub 913 nəfər Qayana meşələrindəki bazalarında zəhər içərək kütləvi şəkildə intihar etmişlər.
• 1988 — Azadlıq qəzeti nəşrə başlamışdır.

Digər günlər: 3 dekabr – 4 dekabr – 5 dekabr

Arxiv – e-məktub ilə – İlin digər günləri – Haqqında

Hazırda 24 may 2025 (UTC) – Səhifəni yenilə

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

1492 — Xristofor Kolumb Haitini kəşf etmişdir.

• 1904 — Yaponiya Port-Arturda rus donanmasını məğlub etmişlər.
• 1933 — ABŞ-da "quru qanun" ləğv edilib, spirtli içkilər leqallaşdırılmışdır.
• 1936 — SSRİ VIII Fövqəladə sovetlər qurultayı başa çatmış, SSRİ-nin yeni Konstitusiyası qəbul edilmişdir.
• 1946 — Nyu-York şəhəri BMT-nin daimi qərargahı seçilmişdir.
• 1962 — ABŞ və Sovet İttifaqı Sakit okean hövzəsinin birgə istifadəsinə qərar vermişlər.
• 1989 — Marqaret Tetçer yenidən Mühafizəkar Partiyanın lideri seçilmişdir.
• 1995 — Fransa yenidən NATO-nun tərkibinə qayıtdığını elan etmişdir.

Digər günlər: 4 dekabr – 5 dekabr – 6 dekabr

Arxiv – e-məktub ilə – İlin digər günləri – Haqqında

Hazırda 24 may 2025 (UTC) – Səhifəni yenilə

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

1240 — Batı Xanın rəhbərlik etdiyi Qızıl Orda ordusu Kiyev şəhərini fəth etmişdir.

• 1492 — Xristofor Kolumb Haitini kəşf etmişdir.
• 1790 — ABŞ Konqresi Nyu-York şəhərindən Filadelfiya şəhərinə köçmüşdür.
• 1862 — ABŞ prezidenti Abraham Linkoln Minnesotadakı Sioux üsyanında iştirak edən 303 yerli aborigendən 39-nun asılmasına qərar vermiş, qərar dekabrın 26-da icra olunmuşdur.
• 1922 — Kanadada ilk dəfə xəstələrin müalicəsində insulindən istifadə olunmuşdur.
• 1971 — Hindistan Pakistanın tərkibindən çıxan Şərqi Pakistan əyaləti əsasında birtərəfli qaydada dövlət müstəqilliyini elan edən Banqladeş Xalq Respublikasını tanımışdır. Bu səbəbdən Pakistan Hindistanla bütün diplomatik əlaqələri kəsmişdir.
• 2009 — Bakı şəhərində Azərbaycan Vikipediyası istifadəçilərinin ilk görüşü keçirilmişdir.

Digər günlər: 5 dekabr – 6 dekabr – 7 dekabr

Arxiv – e-məktub ilə – İlin digər günləri – Haqqında

Hazırda 24 may 2025 (UTC) – Səhifəni yenilə

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

1792 — Brüsseldə Belçikanın müstəqilliyini tələb edən nümayiş fransız ordusu tərəfindən amansızcasına yatırılıb.

• 1918 — ADR Parlamentinin (şəkildə) birinci iclası keçirilib.
• 1922 — Azərbaycan SSR Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti Mərkəzi İcraiyyə Komitəsi (DQMV MİK) seçilib.
• 1941 — Yaponiya ABŞ-ın Havay adalarındakı "Pörl Harbor" hərbi dəniz bazasını, Filippin adalarını və Britaniya Malayziyasını bombardman edib.
• 1975 — İndoneziya ordusu yeni müstəqillik qazanmış keçmiş Portuqaliya müstəmləkəsi — Şərqi Timoru ilhaq edib. Lissabon Cakarta ilə əlaqələri kəsib.
• 1985 — Terrorçular Parisdə mağazalar şəbəkəsində 41 nəfərin ölümünə səbəb olan partlayışlar törədiblər.
• 1988 — Ermənistanın şimalında baş verən 6,8 bal gücündə zəlzələ nəticəsində Leninakan, Kirovakan və Spitak şəhərləri yerlə yeksan olub. Rəsmi mənbələrə görə, ölənlərin sayı 25 000 nəfəri keçib.

Digər günlər: 6 dekabr – 7 dekabr – 8 dekabr

Arxiv – e-məktub ilə – İlin digər günləri – Haqqında

Hazırda 24 may 2025 (UTC) – Səhifəni yenilə

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

• 1941 — Yaponların 7 dekabrda Pörl-Harbora hücumundan sonra ABŞ və Britaniya Yaponiyaya müharibə elan etdilər.
• 1966 — ABŞ və SSRİ atom silahlarının fəzaya buraxılmasının qadağan edilməsi haqqında razılaşmaya imza atdılar.
• 1974 — Yunanlar referendumda böyük səs çoxluğu ilə monarxiyanın ləğv olunması və respublikanın yaradılması lehinə səs verdilər.
• 1980 — Con Lennon Nyu-Yorkdakı evinin önündə Mark Çepmen tərəfindən qətlə yetirildi.
• 1987 — Vaşinqtonda Ronald Reyqan və Mixail Qorbaçov "Nüvə başlıqlı orta mənzilli raketlərin məhdudlaşdırılması" barədə müqaviləni imzaladılar.
• 1991 — Azərbaycan İslam Konfransı Təşkilatına üzv oldu.
• 1991 — SSRİ-nin beynəlxalq subyekt kimi varlığına son qoyulması barədə və Müstəqil Dövlətlər Birliyinin yaradılması haqqında Belovejsk sazişi imzalandı.
• 1999 — İnək quduzluğu xəstəliyi ilə əlaqədar olaraq bir çox Avropa ölkəsi Britaniyadan mal əti idxalına qadağa qoydu.

Digər günlər: 7 dekabr – 8 dekabr – 9 dekabr

Arxiv – e-məktub ilə – İlin digər günləri – Haqqında

Hazırda 24 may 2025 (UTC) – Səhifəni yenilə

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

• 1917 — İngiltərə ordusu Osmanlı dövlətinin tabeliyində olan Qüdsü işğal etdi.
• 1925 — Zaqafqaziya kommunist təşkilatlarının IV qurultayı başa çatdı.
• 1950 — Harri Qold atom bombasının sirlərini SSRİ-yə verdiyi üçün 30 il müddətinə azadlıqdan məhrum edildi.
• 1985 — BMT-nin üzv ölkələri yekdilliklə terrorizmin bütün formalarını cinayət kimi qiymətləndirən qətnamə qəbul etdilər.
• 1987 — Qəzzə zolağı və Qərb sahilində I Fələstin intifadası başladı.
• 1992 — İngiltərə şahzadəsi Çarlz və şahzadə Diana ayrıldıqlarını açıqladılar.
• 1998 — Rut Dreyfuss İsveçrə Konfederasiyasının ilk xanım prezidenti seçildi.
• 2004 — Kanada Konstitusiya məhkəməsi eyni cinsdən olan insanların evlənmələrinin konstitusiyaya zidd olmadığı qərarını verdi.

Digər günlər: 8 dekabr – 9 dekabr – 10 dekabr

Arxiv – e-məktub ilə – İlin digər günləri – Haqqında

Hazırda 24 may 2025 (UTC) – Səhifəni yenilə

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

1848 — III Napoleon Fransa Respublikasının prezidenti seçildi.

1901 — İlk Nobel mükafatları öz sahiblərinə təqdim edildi.

1933 — Mir Cəfər Bağırov Azərbaycan Kommunist (bolşevik) Partiyasının birinci katibi seçildi.

1944 — SSRİ və Fransa arasında qarşılıqlı yardım və əməkdaşlıq haqqında saziş imzalandı.

1948 — BMT Baş Assambleyası "İnsan Hüquqları Bəyannaməsi"ni qəbul etdi.

1958 — Moskvada Məhəmməd Füzulinin 400 illiyi keçirildi.

1996 — Cənubi Afrika Respublikasında yeni konstitusiya qəbul edildi, bununla da aparteid rejiminə son qoyuldu.

Digər günlər: 9 dekabr – 10 dekabr – 11 dekabr

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

1941 — Almaniya və İtaliya ABŞ-a müharibə elan etdilər.

1946 — BMT-nin Uşaq Fondu — UNICEF, təsis edildi.

1949 — BMT Fələstin mühacirlərinin doğma torpaqlarına qayıtmaq hüququnu tanıdı.

1964 — Ernesto Çe Gevara BMT Baş Assambleyasında çıxış etdi.

1988 — Ermənistandakı zəlzələ zonasına azərbaycanlı xilasedicilərin ikinci dəstəsini aparan İl-76 təyyarəsi Leninakan yaxınlığında qəzaya uğramış və göyərtədə olan 78 sərnişin həlak oldu.

1991 — Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyi Rumıniya tərəfindən tanındı.

1994 — Birinci rus-çeçen müharibəsi başladı.

Digər günlər: 10 dekabr – 11 dekabr – 12 dekabr

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

1787 — Amerika ştatı Pensilvaniya ABŞ konstitusiyasını ratifikasiya etmişdir.

1913 — Florensiyadan oğurlandıqdan iki il sonra Mona Liza tapılmışdır.

1935 — İran şahı Rza şah Pəhləvi rəsmən taxt-taca sahib olmuşdur.

1945 — Cənubi Azərbaycanda Milli Hökumət elan olunmuşdur.

1963 — Keniya müstəqilliyini elan etmişdir.

2003 — Azərbaycan Respublikasının üçüncü prezidenti Heydər Əliyev dünyasını dəyişmişdir.

2008 — İsveçrə Şengen zonasına daxil olmuşdur.

Digər günlər: 11 dekabr – 12 dekabr – 13 dekabr

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

1808 — I Napoleon Madridi tutubmuşdur.

1897 — Rus ordusu Port-Arturu işğal etmişdir.

1922 — Bakıda I Zaqafqaziya Sovetlər qurultayı başa çatmışdır.

1963 — "Kosmosdan istifadə haqqında" Saziş imzalanmışdır.

1991 — Pakistan Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyini tanımışdır.

1996 — Kofi Annan BMT baş katibi seçilmişdir.

1994 — Azərbaycan Respublikası Kolumbiya ilə diplomatik əlaqələr qurmuşdur.

Digər günlər: 12 dekabr – 13 dekabr – 14 dekabr

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

1896 — Qlazqo şəhərində dünyada üçüncü yeraltı metropoliten işə düşüb.

1900 — Maks Plankın kvant mexanikası haqqında təlimi nəşr olunub.

1911 — Rual Amundsenin ekspedisiyası ilk dəfə Cənub qütbünə çatıb.

1913 — Krit adası rəsmən Yunanıstan tərəfindən anneksiya olunub.

1939 — SSRİ 1939-1940-cı illər sovet-fin müharibəsinə görə Millətlər Liqasından çıxarılıb.

1995 — Parisdə Deyton sazişinin imzalanması ilə Bosniya müharibəsinə son qoyulub.

2004 — Dünyada ən hündür nəqliyyat körpüsünün - Miyo viadukunun (şəkildə) açılışı olmuşdur.

Digər günlər: 13 dekabr – 14 dekabr – 15 dekabr

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

1791 — ABŞ-də konstitusiyaya edilmiş on dəyişiklik qüvvəyə minmişdir.

1868 — Hokkaydoda Asiyada yeni dövrün ilk respublikası — Ezo yaranmışdır.

1877 — Tomas Edison fonoqrafın kəşfi üçün patent almışdır.

1917 — Kişinyovda Moldova Demokratik Respublikası elan edilmişdir.

1976 — Samoa BMT-yə üzv olmuşdur.

1990 — Qırğızıstan Ali Soveti Qırğızıstanın müstəqilliyi haqqında bəyannamə qəbul etmişdir.

2000 — Çernobıl AES-in sonuncu — üçüncü enerji blokunun işi dayandırılmış, bununla da stansiyanın fəaliyyətinə son qoyulmuşdur.

Digər günlər: 14 dekabr – 15 dekabr – 16 dekabr

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

• 1631 — Vezuvi vulkanının püskürməsi nəticəsində 4000 nəfər həlak olmuşdur.
• 1773 — Boston çay qonaqlığı - Amerika müstəmləkəçiləri çay vergisinə etiraz əlaməti olaraq, ingilis gəmilərinə hücum edərək 300-dən çox çay qutusunu dənizə tökmuşdür.
• 1920 — 8,5 bal gücündə zəlzələ Çinin Qansu əyalətində 180 000 insanın ölümünə səbəb olmuşdur.
• 1990 — Jan-Bertran Aristid Haitinin demokratik yolla hakimiyyətə gələn ilk prezidenti olmuşdur.
• 1971 — Hindistan ordusu Şərqi Pakistanın paytaxtı Dəkkə şəhərini işğal etmiş, Pakistan hərbi qüvvələri təslim olduqdan sonra atəşkəs elan etmişdir.
• 1991 — Naxçıvan MR Ali Məclisi 31 dekabrı "Dünya azərbaycanlılarının birlik və həmrəylik Günü" kimi rəsmiləşdirmişdir.
• 1993 — ABŞ-da insanın genetik xəritəsi hazırlanmışdır.

Digər günlər: 15 dekabr – 16 dekabr – 17 dekabr

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

1903 — Tarixdə ilk təyyarə havaya qalxmışdır. Rayt qardaşlarının hazırladığı bu model 56 saniyə havada qala bilib və 260 metr uçub.

1925 — SSRİ və Türkiyə arasında bitərəflik sazişi imzalanmışdır.

1926 — SSRİ-də ilk dəfə əhalinin siyahıyaalınması keçirilmişdir. Bu siyahıyaalmaya görə, Azərbaycan SSR-in əhalisi 2 313 700 nəfər, o cümlədən 1 212 400 kişi, 1 101 300 qadın olub. 649.500 nəfər şəhərdə 1 664 200 isə kənddə yaşayırdı.

1989 — Braziliyada 25 illik fasilədən sonra ilk seçkilər keçirilmişdir.

2004 — Avropa Birliyi Türkiyə ilə müzakirələrə başlamağı qərara almışdır.

Digər günlər: 16 dekabr – 17 dekabr – 18 dekabr

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

1412 — Qaraqoyunlu hökmdarı Qara Yusif Kür çayı sahilindəki döyüşdə Şirvanşah I İbrahim və onun müttəfiqlərini məğlub etmişdir.

• 1894 — Avstriyada qadınlar seçki hüququ əldə etmidir.
• 1903 — Panama kanalı daimi olaraq ABŞ-nin nəzarəti altına keçmişdir.
• 1917 — Türkiyə və Sovet Rusiyası arasında Ərzincan müqaviləsi imzalanmışdır.
• 1940 — Hitler SSRİ-yə hücum barədə "Barbaros planı"nı təsdiq etmişdir.
• 1946 — Beynəlxalq Valyuta Fondu (İMF) fəaliyyətə başlamışdır.
• 1953 — İlk rəngli televiziya yayımı həyata keçirilmişdir.
• 1970 — Katolik kilsəsinin müqavimətinə baxmayaraq, İtaliya hökuməti boşanmaya icazə verən qanunu qəbul etmişdir.
• 1980 — SSRİ Nazirlər Sovetinin Sədri Aleksey Kosıgin (1964-1979) vəfat etmişdir.
• 1997 — Azərbaycan Respublikası Prezidenti Heydər Əliyev "1948-1953-cü illərdə azərbaycanlıların Ermənistan SSR ərazisindəki tarixi-etnik torpaqlarından kütləvi surətdə deportasiyası haqqında" fərman imzalamışdır.

Digər günlər: 17 dekabr – 18 dekabr – 19 dekabr

Arxiv – e-məktub ilə – İlin digər günləri – Haqqında

Hazırda 24 may 2025 (UTC) – Səhifəni yenilə

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

1793 — Fransa hökuməti pulsuz və icbari ibtidai təhsil barədə qərar verdi.

1941 — Hitler alman ordusuna komandanlığı ələ aldı.

1984 — Çin və Böyük Britaniya 1997-ci ildə Honq Konqun Çinə qaytarılmasına dair müqavilə imzaladılar.

1993 — Fransa prezidenti Fransua Mitteranın (şəkildə) dəvəti ilə Azərbaycan prezidenti Heydər Əliyev bu ölkədə rəsmi səfərdə olub. Bu, müstəqil Azərbaycanın dövlət başçısının Fransaya ilk səfəri idi.

2003 — Liviya lideri Müəmmər əl-Qəzzafi ölkəsinin nüvə və kimyəvi silah əldə etmək məqsədindən əl çəkdiyini bəyan etdi.

2008 — İğdırda "Ermənilər türk millətindən üzr istəsinlər" adlı internet kampaniya başlayıb.

Digər günlər: 18 dekabr – 19 dekabr – 20 dekabr

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

69 — Roma imperatoru Vitellius qətlə yetirilmişdir.

1699 — I Pyotr Rusiyada yeni ilin 1 sentyabrda deyil, 1 yanvarda qeyd edilməsi barədə fərman vermişdir.

1803 — ABŞ Luiziananı Fransadan almışdır.

1879 — Tomas Edison közərmə lampasını təqdim etmişdir.

1915 — Çanaqqala boğazında müttəfiqlər məğlub olmuşdur.

1952 — M.F.Axundov adına Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutu (indiki BSU) fəaliyyətə başlamışdır.

1990 — SSRİ xarici işlər naziri Eduard Şevardnadze gözlənilmədən istefa vermişdir.

Digər günlər: 19 dekabr – 20 dekabr – 21 dekabr

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

• 1140 — Almaniya kralı III Konrad Vaynsberq şəhərini mühasirəyə aldı.
• 1192 — Vyana yaxınlığında Avstriya hersoqu V Leopold İngiltərə kralı Şirürəkli I Riçardı əsir götürdü.
• 1891 — İlk basketbol oyunu keçirildi.
• 1898 — Pyer və Mariya Küri radioaktiv radium elementini kəşf etdilər.
• 1948 — İrlandiya müstəqilliyini elan etdi.
• 1963 — Kiprdə başlayan və 3 gün davam edən Qanlı Milad hadisələri zamanı 133 kiprli türk öldürüldü.
• 1991 — Sovet İttifaqı ləğv edildi və Müstəqil Dövlətlər Birliyi yaradıldı.

Digər günlər: 20 dekabr – 21 dekabr – 22 dekabr

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

• 1829 — İlk sərnişin dəmiryolu xətti — Baltimor-Ohayo fəaliyyətə başladı.
• 1914 — Ənvər Paşanın komandanlığı altındakı Osmanlı ordusu Sarıqamış əməliyyatına başladı.
• 1932 — Mahatma Qandi həbsdən buraxıldı.
• 1942 — Podpolkovnik Həzi Aslanov (şəkildə) birinci dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına layiq görüldü.
• 1988 — Meydan hərəkatını işıqlandırdığı üçün Nəcəf Nəcəfov "Molodyoj Azerbaydjana" qəzeti redaktorluğundan kənarlaşdırılmışdır.
• 1992 — Latın Amerikası ölkələrində xüsusi xidmət orqanları tərəfindən öldürülən minlərlə insan barədə məlumatlardan ibarət Terror arxivləri adı verilən sənəd Paraqvayda tapıldı.
• 2001 — Əfqanıstanda Həmid Kərzainin rəhbərliyi ilə müvəqqəti hökumət quruldu.

Digər günlər: 21 dekabr – 22 dekabr – 23 dekabr

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

• 1876 — İlk Osmanlı konstitusiyası qəbul edildi.
• 1913 — ABŞ-da bir neçə iri bankı birləşdirən Federal Ehtiyat Sistemi yaradıldı.
• 1920 — Fransa və Böyük Britaniya "Suriya və Fələstin sərhədlərini müəyyən edən Konvensiya"nı ratifikasiya etdilər.
• 1930 — Türkiyə və Yunanıstan arasında əhali mübadiləsi həyata keçirildi.
• 1947 — SSRİ Nazirlər Soveti "Ermənistan SSR-dən kolxozçuların və başqa azərbaycanlı əhalinin Azərbaycan SSR-in Kür-Araz ovalığına köçürülməsi ilə əlaqədar tədbirlər haqqında" qərar qəbul etdi.
• 1972 — Uruqvay hərbi-hava qüvvələrinin And dağlarında qəzaya uğrayan təyyarəsindən sağ qalan 16 nəfər (şəkildə) 73 gün sonra xilas edildilər.
• 1994 — Moldovanın tərkibində Qaqauziya muxtariyyəti yaradıldı.

Digər günlər: 22 dekabr – 23 dekabr – 24 dekabr

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

• 1638 — Osmanlı sultanı IV Murad Bağdadı ələ keçirmişdir.
• 1790 — Aleksandr Suvorovun komandanlığı altında rus qoşunu İzmail qalasını türklərdən almışdır.
• 1825 — Rus çarı I Nikolay taxta çıxmışdır.
• 1865 — Ku Kluks Klan təşkilatı yaradılmışdır.
• 1924 — Albaniya Respublikası yaradılmışdır.
• 1943 — Sovet qoşunları Ukraynada alman qoşunlarına qarşı əks hücuma keçmişdir.
• 2005 — Bakı aeroportundan havaya qalxan AN-140 tipli sərnişin təyyarəsi təxminən 7 dəqiqədən sonra beynəlxalq hava limanından 18 kilometr uzaqda, Nardaran qəsəbəsi yaxınlığında yerə düşmüş, təyyarədə olan 18 sərnişin və 5 heyət üzvü həlak olmuşdur.

Digər günlər: 23 dekabr – 24 dekabr – 25 dekabr

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

• 336 — Tarixdə ilk dəfə Romada "Yeni il" qeyd edildi.
• 800 — Frank hökmdarı Böyük Karl (şəkildə) taxta çıxdı.
• 1975 — Bakı Məişət Kondisionerləri zavodu işə salındı.
• 1988 — Ermənistandan 250 mindən çox azərbaycanlının deportasiya edilməsi başa çatdırıldı.
• 1991 — "Latın qrafikalı azərbaycan əlifbasının bərpa edilməsi haqqında" qanun qəbul edildi.
• 1992 — Azərbaycan Respublikasının ali məktəblərinə qəbulun test imtahanları vasitəsilə aparılması haqqında qərar qəbul edildi.
• 2024 — Bakı-Qroznı reysini yerinə yetirən Azərbaycan Hava Yollarına məxsus "Embraer 190" təyyarəsinin qəzaya uğraması nəticəsində 38 nəfər həlak oldu, 29 nəfər yaralandı.

Digər günlər: 24 dekabr – 25 dekabr – 26 dekabr

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

• 1825 — Rusiyada "Dekabristlər üsyanı" baş verdi.
• 1898 — Fransız alimləri Mariya və Pyer Kürilər radium elementini kəşf etdilər.
• 1957 — SSRİ Ali Məhkəməsi Azərbaycan Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin 1936-cı ildə güllələnmiş ikinci katibi Eyyub Xanbudaqova bəraət verdi.
• 1975 — İlk səsdənsürətli sərnişin təyyarəsi "Tu-144" birinci reysini (Moskva — Almatı) həyata keçirdi. Sonradan bu sıraya Bakı şəhəri də əlavə edildi.
• 1991 — SSRİ süqut etdi.
• 2004 — Hind Okeanında baş verən 9,1 ballıq zəlzələdən sonra (yerli vaxtla 07:58:53) yaranan sunami İndoneziya, Şri-Lanka, Tayland, Malayziya və Somali sahillərində 230 min adamın ölümünə səbəb oldu.
• 2006 — İraq Apelyasiya Məhkəməsi Səddam Hüseyn barədə edam hökmünü qüvvədə saxladı.

Digər günlər: 25 dekabr – 26 dekabr – 27 dekabr

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

• E.ə. 66 — Alban hökmdarı Oroysun ordusu ilə Pompeyin ordusu arasında Kür döyüşü baş verdi.
• 1968 — Ayın orbitinə uçan ilk insan "Apollon 8" gəmisində Yerə qayıtdı.
• 1901 — Yapon kimyaçısı Takamake və amerikalı fizik Abel adrenalin hormonunu kəşf etdilər.
• 1945 — 28 dövlətin iştirakı ilə Dünya Bankı quruldu.
• 1978 — İspaniya 40 il davam etmiş Franko diktaturasından demokratiyaya keçmişdir.
• 1979 — Sovet ordusu Əfqanıstanda idarəetməni ələ keçirdi, prezident Hafizullah Amin edam edildikdən sonra onu Babrək Kamral əvəz etdi.
• 2007 — Pakistanın siyasi lideri Bənazir Bhutto qətlə yetirildi.
• 2008 — İsrailin Qəzzaya hücumu nəticəsində 230 nəfər öldü, 400-dən artıq şəxs yaralandı.

Digər günlər: 26 dekabr – 27 dekabr – 28 dekabr

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

• 1612 — Qalileo Qaliley Neptun planetini kəşf etsə də, onun ulduz olduğunu zənn etdi.
• 1869 — Amerikalı Uilyam E. Sempl saqqızı patentləşdirdi.
• 1895 — Alman fizik Vilhelm Rentgen beynəlxalq konfransda yeni şüa kəşf etdiyini bəyan etdi.
• 1895 — Lümyer qardaşları ilk filmi nümayiş etdirdilər.
• 1999 — Saparmurad Niyazov özünü Türkmənistanın ömürlük prezident elan etdi.
• 2007 — Nepal Demokratik Federal Respublikaya çevrildi.
• 1989 — Cəlilabadda Sovet hakimiyyətinə qarşı baş verən kütləvi iğtişaşlar zamanı 150 nəfər xəsarət aldı.
• 1999 — Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Fondu təsis edildi.

Digər günlər: 27 dekabr – 28 dekabr – 29 dekabr

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

• 1768 — Rusiyada imperator II Yekaterina tərəfindən dövriyyəyə kağız əsginaslar buraxılmışdır.
• 1791 — Yassıçəmən sülh müqaviləsinə əsasən Krım Rusiyanın tərkibinə qatılmışdır.
• 1958 — SSRİ Cinayət Məcəlləsindən "xalq düşməni" ifadəsi götürülmüşdür.
• 1989 — Vatslav Havel (şəkildə) Çexoslovakiya prezidenti seçilmişdir.
• 1991 — Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyi məsələsi üzrə referendum keçirilmişdir.
• 1996 — Qvatemalada 36 il davam edən müharibə başa çatmışdır.

Digər günlər: 28 dekabr – 29 dekabr – 30 dekabr

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

• 533 — Roma İmperiyasında "Yustinian qanunları" qüvvəyə minmişdir.
• 1898 — Gülhanə Hərbi Tibb Məktəbi açılmışdır.
• 1922 — SSRİ I Sovetlər qurultayı keçirilib. Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı təsis edilmişdir.
• 1922 — Nəriman Nərimanov SSRİ Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin dörd sədrindən biri (ZSFSR-dən) seçilmişdir.
• 1972 — ABŞ prezidenti Riçard Nikson Amerikanın Vyetnamdakı bombardmanlarını dayandırmaq barədə göstəriş vermişdir.
• 1989 — Gəncənin tarixi adı XX əsrdə ikinci dəfə bərpa olunmuşdur.
• 1999 — Türkiyə Apelyasiya məhkəməsi edam cəzasına məhkum edilmiş terrorçu Abdullah Öcalanın şikayətini rədd etmişdir.

Digər günlər: 29 dekabr – 30 dekabr – 31 dekabr

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

31 dekabr: Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik günü

1774 — Rus kəndli üsyanı rəhbəri Yemelyan Puqaçov və onun dəstəsinə ölüm hökmü çıxarılmışdır.

1917 — RSFSR Xalq Komissarları Soveti Finlandiyanın dövlət müstəqilliyinin tanınması haqqında dekret vermişdir.

1926 — Latın Valyuta İttifaqı rəsmi şəkildə fəaliyyətini dayandırmışdır.

1946 — Böyük Britaniya və Fransa qoşunları Livandan çıxarılmışdır.

1968 — Səsdən sürətli Tupolev Tu-144 sərnişin təyyarəsinin ilk uçuşu keçirilmişdir.

1994 — Birinci çeçen müharibəsi başlamışdır.

Digər günlər: 30 dekabr – 31 dekabr – 1 yanvar

Arxiv – e-məktub ilə – İlin digər günləri – Haqqında

Hazırda 24 may 2025 (UTC) – Səhifəni yenilə

bax – müzakirə – redaktə – tarixçə

---

Tarixdə bu gün arxivi
Yanvar – Fevral – Mart – Aprel – May – İyun – İyul – Avqust – Sentyabr – Oktyabr – Noyabr – Dekabr

---

Hazırda 11:47, Şənbə, 24 may, 2025 (UTC) – Keşi təmizlə