Xususi Daimikecid 7866862 - Wikipedia - Ureyim.az

Salam, Şablon:Dil-az2 şablonu (Azərbaycan dili üçün şəkli dəyişdirilmiş ərəb mənşəli əlifba, qısa adı Əbcəd (Azərbaycan Əbcədi),

• adını bu dəfə az.-əski. olaraq dəyişdirmişlər. Bu bir tərəfdən maraqlı termindir, çünki Azərbaycanın keçmişinə referans edir, amma digər tərəfdən isə bu əlifba üçün "əski" sözü ancaq Azərbaycan Respublikası üçün relevantdır, başqa Azərbaycanlıların (subetnik qruplar daxil) dediyi nəzərə alınmır, bunların içində həmin əlifbanı işlədən İran, İraq, Əfqanıstan, Pakistan kimi dövlətlərin azərbaycanmənşəli vətəndaşları var.

• Başqa tez-tez dəyişilən ad az.-ərəb. olur, lakin belə qısaltma halında bunu "Azərbaycan ərəbcəsi" (Ərəb dilinin Azərbaycan/Şirvan ləhcəsi - bax Şirvan ərəbləri) termini ilə qarışdırılır. Bu qısaltmaya qarşı ikinci arqumentim odur ki, "az.ərəb" Azərbaycan dili üçün Ərəb əlifbasını nəzərdə tutur, lakin indiki Azərbaycan Əbcədi daha modifikasiya olunmuş və bir neçə reforma olmuş bir əlifbadır. Misal, üçün Mahmud Kaşğari öz Divanü Lüğat-it-Türk kitabında ərəb əlifbası işlətmişdir, amma Azərbaycanın İstiqlal Bəyannaməsi Azərbaycan Əbcədi ilə yazılıb. Bunların arasında böyük fərqlər var:
  • _{Türk dilləri üçün əlavə olunan hərflər movcuddur: ŋəf ݣ [ŋ], gəf گ (G), çe ﭺ (Ç), və pə پ (P), və jey ژ (J).}
  • _{vizual çətinliyi aradan qaldırmaq məqsədi ilə ənənəvi ərəb Kəf hərfi üçün ك yox ک hərfi işlədilir.}
  • _{Hərf sıralamasında da Azərbaycan əlifbasında vov (و), hə (ه), yə (ی) gedir, halbuki original ərəbcə əlifba hə, vov, yə ilə bitir.}
  • _{vav hərfi o, ö, u, ü, v səslirini bildir, lakin səsi konkret bildirmək üçün hərəkələr yazılır: ۋ ۆ وُ ؤ وٓ belə nadir hallarda yazılır, ancaq iki oxşar sözü ayırmaq üçün, məsələn بوُز‎ (buz) və بوٓز‎ (boz). Söz Vov hərfi ilə başlasa ancaq samit V səsini daşıyır ﻭ, onun sözün əvvəlində saitə dönməsi üçün əvvəlində Əlif yazılır}
  • _{yə hərfi bu y, i (həmçinin [i:]), ı, e, səslərini bildir, lakin səsi konkret bildirmək üçün hərəkələr yazılır: ي (y), ی (i), ؽ (ı), ئ (e), amma praktiki olaraq hərəkələr ilə demək olar ki yazılmır. Söz ‍ ی‎ ilə başlasa, ancaq ancaq samit Y səsini daşıyır, onun sözün əvvəlində saitə dönməsi üçün əvvəlində Əlif yazılır}
  • _{Samitlərin incəliyi və qalınlığı}
  • _{ة tə mərbutə işlənməməsi}
  • _{sayılar fərqi ۰۱۲۳۴۵۶۷۸۹}
  • _{işlənən xətt fərqi və s.}
• Bunları qarışdırmamaq üçün mən yeganə uyğun qısaltma az.əbcəd təklif edirəm. Təklif edirəm deyəndə onsuzda bu bu əlifba üçün işlənən ən yayğın sözdür. Bunu həmçinin onlayn kitabxanalar da işlədir, məsələn ən böyük azərbaycandilli onlayn kitabxana bu əlifbada yazılan kitabların sonunda əbcəd yazır. Həm də Azərbaycan dilinin İzahlı Lüğətində mövcuddur. Sebirkhan (müzakirə) 16:02, 4 noyabr 2024 (UTC)Cavabla

  @Samral, sizin etirazınız nəyədi? — Bikar ^müzakirə 16:07, 4 noyabr 2024 (UTC)Cavabla

  @Bikar və @Sebirkhan, Azərbaycan Milli Ensiklopediyasına baxsaq, kifayətdir. İstifadəçi Sebirkhan yuxarıdakı uzun-uzadı mətnində mənim dəyişdirdiyim “əski əlifba” ifadəsini az qala bir kənara qoyub, “az-ərəb” ifadəsinə uzun-uzadı etiraz edib))) Bu ki mövzunu az qala manipulyasiya etməkdir). AME bu mövzuda öz ensiklopedik mövqeyini ortaya qoyubsa, məncə bu kifayətdir. samral ^müzakirə 17:17, 4 noyabr 2024 (UTC)Cavabla

  amma Azərbaycan dilinin indiki əlifba ilə muqaisədə 6 dənə əski əlifbası var:

  • həmin bu əbcəd
  • Latın (1929–1933)
  • Latın (1933–1939)
  • Kiril (1940–1958)
  • Kiril (1958–1991)
  • Latın (1991–1992)

  Sebirkhan (müzakirə) 19:08, 4 noyabr 2024 (UTC)Cavabla

  bu gün "əski əlifba" dedikdə hər hansı bir köhnə əlifba yox, məhz 1929-da ləğv edilən, ərəb yazısı (qrafikası) ilə olan əlifba başa düşülür. əkrəm. 09:15, 5 noyabr 2024 (UTC)Cavabla

  bu qrafika sözünü vurğuladınız, həm də Ərəb qrafikalı Azərbaycan əlifbası yerinə Ərəb yazılı Azərbaycan əlifbası termini daha estetik olar məncə.

  Bunun səbəbi şərqi və qərbi terminlərini qarışmasa yaxşı olar, həm də bu əlifba XX əsrə kimi işlənmişdir deyə və XX əsrə kimi Azərbaycan dilində "qrafika" sözü olmamışdır deyə "yazı" daha doğruyaoxşar görsənər. Sebirkhan (müzakirə) 14:17, 5 noyabr 2024 (UTC)Cavabla

  mən özüm yazı sözünü işlədirəm. azərbaycanın yerdə qalan əhalisi isə qrafika sözünü. bura da mənim şəxsi bloqum olmadığı üçün digər oxuculara həmin yazı sözünün ifadə etdiyi mənanı açıqlamalı oluram. ^^ əkrəm. 14:45, 5 noyabr 2024 (UTC)Cavabla

  @Sebirkhan, bir söz əvvəllər mövcud olmayıb, daha sonralar lüğətə və dilə daxil olunubsa, o demək deyil ki, keçmiş vaxtdakı anlayışlar üçün həmin sözdən istifadə etmək olmaz. Burada birinci ümumişləkliyə baxılır. Bir vaxtlar məqalələrə arxaik sözləri əlavə edirdiniz, indi də "milli" mövqedən çıxır edir və "mən belə bəyənirəm" şəklində mülahizələrinizi qeyd edirsiniz. Xahiş edirəm, fərdi mövqelərinizi Vikipediyaya daşımayın. Hörmətlə, Qədir (müzakirə) 15:17, 5 noyabr 2024 (UTC)Cavabla

  Onlar əski əlifba deyil, köhnə və ya keçmiş əlifbalardır. Termin baxımından əski əlifba ərəb qrafikalı Azərbaycan əlifbadır. AME də yazıb. Unkillable Demon King 10:18, 5 noyabr 2024 (UTC)Cavabla

  Əleyhinə: az.-ərəb. hamısından yaxşı idi. əkrəm. 09:20, 5 noyabr 2024 (UTC)Cavabla

Razıyam. @Toghrul R-nin bu dəyişikliyi tam yerindədir. Hörmətlə, Qədir (müzakirə) 10:19, 5 noyabr 2024 (UTC)Cavabla

bəli, həmin versiya qaytarılsa, əla olar. sondakı nöqtəni də düşünürəm, çıxarmaq lazımdır, ərəb orada ixtisar deyil, məncə :3 əkrəm. 10:56, 5 noyabr 2024 (UTC)Cavabla

[1] :) Hörmətlə, Qədir (müzakirə) 10:59, 5 noyabr 2024 (UTC)Cavabla

[2] əkrəm. 11:05, 5 noyabr 2024 (UTC)Cavabla

amma söhbət az.ərəb və az.əski qısaltmaları arasında getsə mən az.əski qısaltmanı seçərdim. Başlıqda olan "ərəb" sözü çox adamı narahat edir və sanki Azərbaycandan uzaqlaşdırır, digər tərəfdən az.əski sözü sırf Azərbaycan keçmişi ilə əlaqəlidirir Sebirkhan (müzakirə) 14:35, 5 noyabr 2024 (UTC)Cavabla

azərbaycan dilində minlərlə ərəb mənşəli söz var, təqribən 1 millenium boyu, hələ azərbaycan dilinin olmadığı vaxtlardan onun əcdad dillərini yazmaq üçün ərəb hərflərindən istifadə edilib və azərbaycan mədəniyyətinin ərəb təsiri altında olduğu uzuuuuun bir dövr var tarixdə. ola bilsin, siz nisbətən millətçi yanaşdığınız üçün bəyənmirsiniz, mən isə bunu öz mədəniyyətimizin unikallığına töhfə verən bir amil kimi görürəm (yəni solçu kimi yanaşıram :D).

sizə şəxsən demək istədiyim bir söz var. siz ilk dəfə rus vikipediyasında hesab yaradanda mən hələ 1-ci sinfə təzə başlamışdım. bundan ötrü güman edirəm, yaşınız məndən xeyli çoxdur. xahiş edirəm, mənim (mənim kimi bir cavan uşağın — red.) ~1 il əvvələ qədər azərbaycanca vikilüğətdə elədiyim səhvləri bu gün gəlib vikipediyada, başqa bir vaxt ingiliscə vikilüğətdə təkrarlamayın. :) əkrəm. 14:51, 5 noyabr 2024 (UTC)Cavabla

{{n}} Nəticəsiz--Turkmen ^müzakirə 12:54, 21 noyabr 2024 (UTC) (Gadir-in etirazına əsasən yekunlaşdırma ləğv edilir.--Turkmen ^müzakirə 07:22, 23 noyabr 2024 (UTC))Cavabla

Turkmen, məncə, belə müzakirələri bu cür yekunlaşdırmaq düzgün deyil, normal müzakirə gedir axı. Bir az vaxt apara bilər, artıq o vaxt qərar vermək olar, bu başlıq isə 2 həftə əvvəl açılıb sadəcə. Hörmətlə, Qədir (müzakirə) 15:16, 21 noyabr 2024 (UTC)Cavabla

@Gadir, salam, müzakirədə artıq 15 gündür şərh yazılmadığı üçün və həmçinin şərhlərin çoxunun təklifi dəstəkləmədiyini nəzərə alaraq bağlamışam. Amma şərhiniz varsa yekunlaşdırmanı geri ala bilərəm. Turkmen ^müzakirə 06:16, 23 noyabr 2024 (UTC)Cavabla

Təşəkkürlər. Məncə, belə müzakirələr 1 ay-ayyarım davam edə bilər. @White Demon, @Samral, olmaz ki, arxaizm söz olan "əski" əvəzinə də "ərəb" qeyd edək? Hörmətlə, Qədir (müzakirə) 06:34, 23 noyabr 2024 (UTC)Cavabla

@Gadir, AME başda olmaqla demək olar ki, bütün Azərbaycandilli akademik nəşrlər “əski” deyirsə, burada bizim bunu mübahisələndirməyimiz, müzakirə etməyimiz vaxt itkisindən başqa bir şey deyil. Yuxarıdakı bəzi rəylərdəki, bəzi mövqelər isə adamı lap dəhşətə gətirir: “Məncə belə yazaq. Belə daha yaxşıdır. Bu cür daha estetikdir.” filan. Ən düzünü @Turkmen edib müzakirəni bağlamışdı. Etdiyin əbəs işdi, Qədir. samral ^müzakirə 07:16, 23 noyabr 2024 (UTC)Cavabla

Nəticə:  N @Gadirin müraciətinə əsasən yekunlaşdırma ləğv edilsə də, müzakirəyə artıq 20 günə yaxındır heç bir şərh yazılmır. Ortada konkret fikir birliyi olmamasını da nəzərə alaraq müzakirə nəticəsiz olaraq yekunlaşdırılır.--Turkmen ^müzakirə 05:31, 28 noyabr 2024 (UTC)Cavabla